Piše: Predrag Marković

Do početka Prvog sveskog rata broj državnih stipendista prešao je 1.300 studenata. Najviše u Lajpcigu, Minhenu, Berlinu, Parizu i Beču. Tome treba dodati broj onih koji su se školovali o svom trošku. Samo prema dostupnim izvorima taj broj prevazilazi 2.000.

[bs-quote quote=”Naravno, i veliki broj srpskih studenata iz oblasti koje su pripadale Austrougarskoj po završetku školovanja dolazio je u Srbiju. Pre svega studenti iz Pešte, Brna, Praga, Krakova i Bratislave ali i Jene, Halea i Ciriha (najveći broj ovih univerziteta, pa ni pariski, nisu vodili podatke o studentima po nacionalnosti.)” style=”default” align=”left” author_name=”Predrag Marković” author_job=”Pisac, izdavač, političar” author_avatar=”https://moodiranje.rs/wp-content/uploads/2018/05/markovic-potpis.jpg” author_link=”https://www.facebook.com/KrunisimoSrbiju/?modal=admin_todo_tour”][/bs-quote]

Na fotografijama je jedan od tih stipendista, Jovan Cvijić. Prvo kao student, potom kao profesor, zajedno sa svojim studentima pred ekskurziju.

Jovan Cvijić je još za života bio najpopularniji čovek nauke na Balkanu. Rektor Beogradskog univerziteta, predsednik Kraljevske akademije nauka, utemeljivač Geografskog društva, počasni doktor Sorbone i Karlovog univerziteta, najbolji poznavalac zemlje i stanovništva na Balkanu, lični prijatelj kraljeva, Petra i Aleksandra, najzaslužniji za današnje severne granice Srbije, uživao je toliki ugled da su Beograđani umesto zvaničnog naziva ulice u kojoj je živeo (Štrosmajerova) uporno, pri svim adresiranjima, pisali „Cvijićeva“ ili „Jovana Cvijića“ dok vlast nije popustila i promenila naziv ulice.

Na fotografiji sa njegove sahrane kamera, kao što vidite, nije mogla da ukadrira hiljade ljudi u povorci. A prestonica je te 1927. godine brojala manje od 200.000 stanovnika.

Danas su procene nauke da će Srbija, dobrim delom upravo zbog odlaska obrazovanih i gubljenja perspektive u domovini, u 2060. imati isti broj stanovnika kao i 1927. – 4,9 miliona.

Cvijić je svu imovinu zaveštao Srpskom geografskom društvu, a za života je u nekoliko navrata odbio mesto predsednika vlade uporno izbegavajući da se uključi u stranačku politiku i javno ističući da su aktuelni stranački prvaci nedorasli i nesposobni da rešavaju probleme stanovništva u novom dobu.